Cilt kanseri nedir ve tedavi yöntemleri

Cilt Kanseri Nedir?

Cilt kanseri, derideki hücrelerin kontrolsüz çoğalarak tümör oluşturmasıyla ortaya çıkar. Dünyada en sık görülen kanser türlerinden biridir. Güneşin zararlı UV ışınları en önemli risk faktörüdür.

Cilt kanserleri 3 ana grupta incelenir:

• Bazal Hücreli Karsinom (BHK): En yaygın türdür, yavaş ilerler.
• Skuamöz Hücreli Karsinom (SHK): Daha agresif olabilir, yayılma riski vardır.
• Melanom: En tehlikeli türdür, erken yayılma gösterebilir.

En yaygın neden UV ışınlarına maruz kalmaktır. Diğer risk faktörleri:

• Aşırı güneşlenme ve solaryum
• Açık ten rengi
• Ailede cilt kanseri öyküsü
• Çok sayıda ben (nevüs)
• Yaşlanma
• Zayıf bağışıklık sistemi
• Kimyasal maddelere maruz kalma (arsenik vb.)
• Radyasyona maruz kalma

Melanom, benlerden veya yeni oluşan deri lekelerinden gelişebilir. Belirtiler:

• Asimetrik şekil
• Düzensiz kenar
• Birden fazla renk
• Çapın 6 mm'den büyük olması
• Kısa sürede büyüme
• Kanama veya kabuklanma

ABCDE Kuralı:
A–Asimetri, B–Border (kenar), C–Color (renk), D–Diameter (çap), E–Evolving (değişim).

Yavaş ilerleyen bir cilt kanseridir. Belirtiler:

• Etrafı inci beyazı görünümlü küçük kabarcık
• Kabuklanma ve iyileşmeyen yaralar
• Giderek büyüyen et beni tarzı lezyon
• Yüz, kulak, boyun gibi güneş gören bölgelerde daha sık

Diğer cilt kanserlerine göre daha agresiftir. Belirtiler:

• Pul pul kabuklanan yaralar
• Kızarık, sert nodüller
• Kanayan veya kabuk bağlayan lekeler
• Dudağın kenarında çatlak veya yara

Cilt kanseri tanısında:

• Dermatoskopi
• Cilt biyopsisi (kesin tanı)
• Ultrason, MR veya BT (yayılmayı değerlendirmek için)

Evreler kansere göre değişse de genel olarak:

• Evre 0: Sadece üst deri tabakasında.
• Evre 1: Küçük ve sınırlı tümör.
• Evre 2: Daha büyük veya riskli lezyon.
• Evre 3: Yakın lenf nodlarına yayılım.
• Evre 4: Uzak organlara yayılım (metastaz).

Tedavi türlere göre değişir:

• Cerrahi çıkarma: En sık yöntem
• Kriyoterapi (dondurma)
• Lazer tedavisi
• Işık tedavisi (fotodinamik)
• Radyoterapi
• İmmünoterapi (melanomda sık kullanılır)
• Hedefe yönelik tedaviler

Cilt kanserinden korunmak için:

• Güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmamak
• Güneş kremi kullanmak (SPF 30+)
• Solaryumdan uzak durmak
• 10:00–16:00 saatlerinde güneşten kaçınmak
• Deri üzerindeki benleri düzenli kontrol ettirmek
• Koruyucu giysi ve şapka kullanmak